Peynir, dünyanın dört bir yanında, keyifle ve yaygınlıkla tüketilen bir yiyecek – buna şüphe yok. Bir tabak dolusu peynir soslu makarnadan, bir dilim sıcak pizzaya; sıklıkla tercih ettiğimiz birçok tarifin içerisinde peynir bulunuyor.
Çoğumuz mükemmel tatta bir peynirin keyfine varmayı çok iyi bilsek de bu gıda türünün farkında olmadığımız birçok özelliğinden bihaberiz. Evet, yumuşak peynir türlerini sert olanlardan ayırt edebilir, en sevdiğimiz türleri sıralayabiliriz. Ancak peynirin dünyası, hayal dahi edemeyeceğiniz kadar geniş bir dünya.
Peynir hakkındaki daha önce hiç duymadığımız aşağıdaki 13 gerçek, sevilmeyi bu kadar hak eden bu malzemenin kendine has dünyasını gözler önüne seren nitelikte…
- 1 kilo sert peynir yapmak için 10 litre süt gerekiyor. Nihayetinde tabağınıza protein olarak gelen hayvanları beslemek nasıl tonlarca yeşilliğe mal oluyorsa, peynir yaratmak da kilolarca sütün bir araya gelmesini gerektiriyor. Daha spesifik konuşmak gerekirse, 1 kg kadar sert peynir elde etmek, yaklaşık 10 litre kadar sütün kullanılması anlamına geliyor.
- Peynir kazara icat edilmiş. Efsaneye göre, biraz kazara olmuş peynirin icadı. Hayvanların iç organlarından yapılmış deri kaplarda (tulumlarda) saklanan süt, midede bulunan enzimlerle reaksiyona girmeye başlamış ve iki bileşene ayrılmış – peynir altı suyu ve peynir. Birileri katı olanın tadına bakmaya karar vermiş ve gerisini biliyorsunuz…
- Peynir daha çabuk uykuya dalmaya yardımcı oluyor. Yatmadan önce ılık süt içmek, çok daha hızlı bir şekilde uyumayı sağlar, bilirsiniz. Meğer bir iki dilim peynir yemek de tatlı rüyalara bir an önce kavuşmanın yollarındanmış! Ve hayır, mesele yalnızca içerisindeki süt değil. Aslında uykuyu getiren, peynirin yapısında bolca bulunan triptofan maddesi.
- Laktoz intoleransı olan peynirler. Laktoza hassasiyetiniz varsa eğer, hiçbir peyniri yiyemeyeceğinizi düşünüyorsunuz, değil mi? Hayır, o kadar da basit değil aslında. Laktoz bir tür şeker özünde; yani peynirde ne kadar az şeker varsa, o kadar da az miktarda laktoz bulunuyor. Evet, laktoz hassasiyeti bulunan kişilerin birçok peynir türünü tüketmesi sakıncalı; ancak Parmigiano-Reggiano gibi yaş almış seçenekler de mevcut – bunların sindirimi çok daha kolay.
- Laktoz intoleransı olan peynirler. Laktoza hassasiyetiniz varsa eğer, hiçbir peyniri yiyemeyeceğinizi düşünüyorsunuz, değil mi? Hayır, o kadar da basit değil aslında. Laktoz bir tür şeker özünde; yani peynirde ne kadar az şeker varsa, o kadar da az miktarda laktoz bulunuyor. Evet, laktoz hassasiyeti bulunan kişilerin birçok peynir türünü tüketmesi sakıncalı; ancak Parmigiano-Reggiano gibi yaş almış seçenekler de mevcut – bunların sindirimi çok daha kolay.
- Fareler peynir sevmiyorlar aslında. Farelerin en sevdikleri yiyecek nedir diye sorsak aklınıza gelen ilk şey peynir olur, değil mi? Fakat gerçek şu ki fareler, bırakın sevmeyi, peynirden hoşlanmıyorlar bile! Başka bir seçenekleri olmadığında mecburen yiyorlar, evet; ancak karbonhidratlar ve tatlılar her zaman ilk tercihleri. Dolayısıyla fare tuzağı kurarken yem olarak peynir kullanmak yerine bir parça ekmek tercihinde bulunmak çok daha kesin bir çözüm.
- Dünyanın en pahalı peyniri eşek sütünden yapılıyor. Peynir söz konusu olduğunda, fiyat skalası oldukça değişken. Dünyanın en pahalı peyniri olarak bilinen tür ise eşek sütünden elde edilen “pule” adındaki peynir. Süt seçilmiş eşeklerden geliyor ve peynir yapıldıktan sonra biraz daha aroma kazanması için tütsüleniyor. Kilosu ne kadardan mı satılıyor? 1200$
- Salamura peynir Milwaukee şehrinde yol buzlanmasının önüne geçmek için kullanılıyor. Peynirin kullanım alanları hayallerimizin de ötesine geçiyor. ABD’nin Milwaukee şehrinde, kaya tuzu ile karıştırılmış salamura peynir, yolları kaplayıp buz ve karın eritilmesi amacıyla kullanılıyor. Kulağa gerçekten de akıllıca bir çözüm gibi geliyor, hem saf kaya tuzundan daha düşük maliyetli hem de peynir üretim süreçlerinin elden çıkarılan bu yan ürünü için alternatif bir kullanım alanı.
- Dünyanın en kötü kokan peyniri Fransa’nın “Vieux Boulogne”si. Şöyle biraz keskin kokulu bir peyniri koklamış herkes bilir: bazı peynir türleri ciddi anlamda berbat kokar. Ve bunların içinde listenin tepesindeki peynir türünü hiç merak ettiyseniz eğer, şu yanıt size gelsin: Vieux Boulogne – kuzey Fransa’dan yumuşak dokuda bir tür. Bu peynir, Fransa’nın ülke çapındaki toplu taşıma araçlarında tüketilmesi yasaklanmış olan bir diğer kokulu peynirinden bile beter olarak kabul ediliyor!
- İtalya’da parmesan peynirini teminat olarak alan bir banka var. Peynir, İtalyan kültüründe çok önemli bir yere sahip ve sayısız tarifin başlıca malzemelerinden biri. Hatta peynir ülke insanları üzerinde o kadar ciddi bir etkiye sahip ki bölgesel bankalardan biri – Credito Emiliano – Parmigiano Reggiano peynir tekerlerini küçük işletme kredileri karşılığında teminat olarak alıyor.
- Bazı peynir türleri diş sağlığına iyi geliyor. Evet, peynir kesinlikle leziz bir şey; ancak pek de sağlıklı olarak görülen bir yiyecek maddesi değil. Fakat görünen o ki bazı türler, diş sağlığının iyileşmesine katkıda bulunuyor. Çedar ve mozarella gibi yaygınlıkla kullanılan bazı peynir çeşitleri, tükürük salgısını tetikliyor. Bu tükürükler, diş minesinin parçalanmasına sebep olan asitlerin ve şekerlerin yok edilmesine yardımcı oluyor.
- İsviçre peynirindeki deliklerin kaynağı karbondioksit baloncukları. İsviçre peynirlerini bilirsiniz; nereden geldiğini pek de bilmediğimiz delikler vardır dört bir yanında. Anlaşılan o ki bu delikler, fermantasyon süreci esnasında açığa çıkan karbondioksit baloncukları yüzünden oluşuyormuş. Ve bu deliklerin boyutları – peynir üreticilerinin deyişiyle “gözleri” – fermantasyon sürecinin uzunluğuna bağlı olarak değişiyormuş. Yani fermantasyon ne kadar uzun sürerse, delikler de o kadar büyüyor.
- Bazı peynir türleri yaş almaları için mağaralarda saklanıyorlar. Evet, günümüzde birçok peynir üreticisi ürünlerini yaşlandırmak için modern ortamlardan yararlanıyor; ancak peyniri mağaralarda saklamak, tarihte çok geriye giden bir metot aslında. Mağaralar hem nemli hem de serin olduklarından, peynirin istenilen şekilde yaş almasını garantileyen mükemmel bir ortam olarak görülüyor. Mağaralar, buzdolapları henüz icat edilmemişken, üreticiler tarafından sıklıkla kullanılıyordu. Kaynak habertürk
