Türkiye’de Kuduzla Mücadele Hız Kesmeden Devam Ediyor

Havadan 3 Milyon 850 Bin Doz Kuduz Aşısı Atılacak

Tarım ve Orman Bakanlığı, Türkiye’de kuduz hastalığıyla mücadelede kritik bir adım daha atarak, yaban hayatını koruma altına almak için bu sonbaharda 3 milyon 850 bin doz oral kuduz aşısının havadan dağıtılacağını açıkladı. Uzmanlar, hastalığın köpekler aracılığıyla bulaşma oranının son yıllarda ciddi şekilde düştüğünü, ancak yabani hayvanlar arasında hala risk oluşturmaya devam ettiğini belirtiyor. Bu nedenle, oral aşılama programlarıyla yaban hayatındaki vakalarının önüne geçilmesi hedefleniyor.

Kuduzla Mücadelede Stratejik Değişim: Yaban Hayatına Odaklanılıyor

Türkiye’de kuduz hastalığı geçmişte ağırlıklı olarak köpekler aracılığıyla yayılırken, yürütülen yoğun parenteral (enjeksiyon yoluyla yapılan) aşılama çalışmaları ve sahipli-sahipsiz hayvanların düzenli aşılanması sayesinde bu yayılım büyük oranda kontrol altına alındı. Ancak hastalığın, yabani hayvan popülasyonlarında varlığını sürdürüyor ve bu durum insanlara ve evcil hayvanlara hastalığın bulaşma riskini artırıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın başlattığı oral aşılama programları, tilki, çakal ve rakun gibi hayvan türleri arasında bağışıklık sağlayarak bu riski minimize etmeyi hedefliyor.

Oral Aşılamanın Etkisi: Avrupa ve Amerika’daki Başarılı Uygulamalar

Oral kuduz aşısı programları, 1980’li yıllarda Avrupa’da başlatıldı. Özellikle İsviçre’de tavuk kafalarının içine yerleştirilen aşı kapsülleri, yabani hayvan popülasyonlarına dağıtıldı ve kısa sürede kuduzun yayılmasının önüne geçildi. Bu başarılı uygulama daha sonra Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’nde de benimsendi. Oral aşı içeren yemlerin havadan veya yerden dağıtılmasıyla rakun, tilki ve çakal gibi hayvanlar kuduz virüsüne karşı bağışıklık kazandı ve hastalığın kontrol altına alınması sağlandı.

Türkiye’de Kuduz Kontrol Projeleri: Büyük Başarılar Elde Edildi

Türkiye’de mücadelede de benzer yaklaşımlar uygulanıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın koordinasyonunda 2008-2010 yılları arasında yürütülen “Türkiye’de Hastalığın Kontrolü Projesi” ile Ege Bölgesi’nde 36 bin 500 kilometrekarelik alanda 1 milyon 800 bin doz oral aşısı ve 3 milyon doz parenteral kuduz aşısı uygulandı. Bu proje, hastalığın yaban hayatında yayılmasını önemli ölçüde sınırladı.

2014-2016 yılları arasında yürütülen ve Avrupa Birliği tarafından 2 milyon 200 bin avroluk bütçeyle desteklenen “Türkiye’de Ağızdan Aşılama Projesi” kapsamında ise 105 bin kilometrekarelik bir alanda 1 milyon 890 bin doz aşılı yem dağıtıldı. Üç yıl süren proje sonunda dağıtılan yem miktarı 5 milyon 670 bin doza ulaştı. Bu projeler sayesinde, Ege ve Orta Anadolu bölgelerinde kuduz vakaları ciddi şekilde azaldı.

“Türkiye’de Kuduza Karşı Oral Aşı Temini Projesi”: Önemli Bir Eşik Aşıldı

Bakanlık, proje kapsamında yaban hayatında mücadeleyi daha geniş bir alana yaymak için 225 bin kilometrekarelik bölgede yılda iki kez havadan aşılama çalışması gerçekleştirdi. Bu proje sayesinde, 2014 yılında 194 olan pozitif numunesi sayısı 2020’de 90’a, 2021’de 11’e kadar düştü. 2022’de ise sadece 2 pozitif numune tespit edildi. Aşılama yapılan bölgelerde hastalığın neredeyse tamamen ortadan kaldırıldığı görüldü.

2023 yılı sonbahar döneminde ise toplam 3 milyon 850 bin doz oral kuduz aşısı yaban hayvanlarının yoğun olduğu bölgelere havadan bırakılacak. Bakanlık yetkilileri, özellikle Ege ve Orta Anadolu bölgelerindeki tilki ve çakal popülasyonlarının aşılanarak, hastalığın insanlara ve evcil hayvanlara bulaşma riskini tamamen ortadan kaldırmayı hedeflediklerini belirtiyor.

Kuduzla Mücadelenin Önemi ve Gelecek Planları

Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) verilerine göre, hastalık hala dünya genelinde her yıl 59 bin kişinin ölümüne neden olan ciddi bir halk sağlığı sorunu olarak kabul ediliyor. Türkiye’de de hastalıkla mücadele, hem halk sağlığını korumak hem de hayvan refahını sağlamak adına büyük önem taşıyor. Tarım ve Orman Bakanlığı, sahipli ve sahipsiz köpekler için parenteral aşılama çalışmalarını sürdürürken, yaban hayatı için ise oral aşı programlarına ağırlık veriyor.

Uzmanlar, hastalığın tamamen ortadan kaldırılması için uzun soluklu ve disiplinli çalışmalar gerektiğini, sahipli-sahipsiz tüm hayvanların aşılanmasının yanında, yaban hayatındaki popülasyonların da düzenli olarak takip edilmesi gerektiğini vurguluyor. Bakanlık ise, kuduzla mücadelede daha etkili ve geniş çaplı projelerle Türkiye genelindeki riskli bölgeleri sıfırlamayı hedefliyor.

Sonuç: Kuduzla Mücadelede Kararlılık Devam Ediyor

Türkiye’de son yıllarda yürütülen yoğun aşı kampanyaları, hastalığını kontrol altına alınmasında büyük başarı sağladı. Ancak yaban hayatında varlığını sürdüren vakaları, hastalığın tamamen yok edilmesi için daha fazla çaba sarf edilmesi gerektiğini gösteriyor. Havadan 3 milyon 850 bin doz aşı dağıtılması, bu çabaların bir parçası olarak, hastalığın kökünün kazınmasına yönelik önemli bir adım olacak.

Mücadelenin bu denli kararlılıkla sürdürülmesi, Türkiye’nin yaban hayatı koruma politikalarında dünya standartlarında bir örnek oluşturmasına olanak sağlıyor. Bu çalışmalar, aynı zamanda hem insan hem de hayvan sağlığını güvence altına alacak ve tehdidini tamamen ortadan kaldırma yolunda ülkeye büyük bir başarı kazandıracak.